Opvoeding en opgroeien. Niet doen! Wil ik niet, doe ik niet! Grenzen aanleren
Suzanne Dixon MD, MPH
Jij wilt dat je kind zich goed gedraagt. Hoewel dit niet altijd duidelijk is, wil je kind dat zelf ook! Sterker nog: rechtlijnige en liefdevolle discipline helpt je kindje om zich veilig te voelen. Hoe krijg je dit voor elkaar? Lees verder!
Er is bijna geen grotere zorg voor ouders dan de uitdaging om een klein kind te leren gehoorzamen. We willen allemaal dat onze kinderen zich goed gedragen, zonder dat hun creativiteit of zelfbewustzijn worden ondermijnd. Ik heb ontdekt dat disciplineren een onderdeel van opvoeding is waar veel 'spoken uit het verleden' tevoorschijn komen en problemen veroorzaken. Deze bewering door Selma Fraiberg, deskundige op het gebied van kinderontwikkeling, verwijst naar de jeugdherinneringen, ervaringen uit het verleden en gevestigde patronen van denken en gedragen die we allemaal mee met ons meebrengen in het ouderschap. Deze spoken kunnen het opvoeden en onderwijzen van kinderen nog lastiger te maken, want soms zeggen we het éne maar voelen en denken we eigenlijk wat anders.
Onderwijzen en leren
Het woord ‘discipline’ betekent van oorsprong 'onderwijzen' en niet 'straffen'. Het is ons doel om kinderen te leren zich goed te gedragen, zichzelf onder controle te houden en anderen te respecteren. Ik heb ontdekt dat als ouders duidelijk plannen wat ze hun kind willen leren en er rekening mee houden dat het leren gebaseerd is op waar het kind zich in zijn ontwikkeling bevindt, dat de specifieke strategieën makkelijker kunnen worden uitgewerkt. Vanuit het oogpunt van het kind is het zo dat hoe eenvoudiger het te leren bericht wordt gebracht en hoe dichter de koppeling tussen het gedrag en de gevolgen is, hoe makkelijker het is om aan te leren wat er wordt verwacht.
Van grenzen houden
In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, houden kinderen juist van grenzen en gehoorzamen ze graag, maar alleen als het met consistentie en liefde wordt gedaan. Duidelijk weten wat de regels zijn en wat er gebeurt als ze worden overtreden, biedt veiligheid voor een kind. Hij kan dan lekker spelen en ontdekken, omdat hij weet waar de grenzen liggen. De meest angstige jonge kinderen die ik heb gezien, zijn de kinderen waarbij de grenzen zelden of niet consistent zijn gesteld. Deze kinderen gaan pesten, worden onbeschoft, gaan slaan, gebruiken vieze woorden en proberen iedereen uit in hun omgeving terwijl ze zoeken naar grenzen en naar iemand buiten henzelf om de leiding te nemen. Het is voor een klein kind heel eng om teveel macht te hebben. Na liefde, is disciplineren het beste cadeau om aan een kind te geven.
Goedkeuring is belangrijk
De meeste kinderen willen graag doen wat hun ouders willen dat ze doen. De liefde en aandacht van ouders zijn de allersterkste drijfveren en kinderen werken er hard aan om deze te krijgen. Problemen ontstaan wanneer ouders te weinig aandacht aan hun kinderen besteden of wanneer ze te lang bij ongewenst gedrag stilstaan en de goede dingen van hun kinderen die ze doen om hen te behagen niet in de gaten hebben. Vaak verdwijnt een disciplineprobleem zodra de ouder opnieuw focust op het positieve en een aantal ondeugende dingen strategisch negeert. Beloningen zoals iets lekkers, stickers op een kaart of een speciale activiteit kunnen het gedrag beïnvloeden, maar niets is zo krachtig als goedkeuring van de ouders en het gevoel van een kind dat hij kan doen wat mensen van hem verwachten. Dit zijn de grootste beloningen: ze zorgen ervoor dat een kind trots is op zichzelf en de volgende uitdaging in het leven aankan.
Als grenzen stellen niet helpt
Soms vragen ouders teveel van een kind gezien zijn ontwikkelingsniveau en/of omstandigheden. Hier volgen een paar voorbeelden die ik vaak hoor, gecombineerd met een paar strategieën voor betere resultaten.
De instructies van de ouders zijn te algemeen. Verzoeken als 'Gedraag je' of 'Wees lief' betekenen weinig voor een kind onder de 10 jaar. Wees specifiek over wat je van je kind wilt. Vertel hem: "Stop met schreeuwen" of "Geef Mark zijn vrachtwagen terug". De taak is te groot voor het kind. Weinig kleine kinderen begrijpen "Ruim je kamer op". Kinderen kunnen beter reageren op "Ruim de blokken op" of "Doe je kleren in de wasmand". Het afmaken van vele kleine klusjes motiveert je kind voor de volgende taak. Wanneer je kinderen begrippen als verantwoordelijkheid en gevolg aanleren, vergeet dan niet dat het kind de verbinding moet leren leggen tussen zijn gedrag en een beloning of gevolg. Als het gevolg pas veel later dan de daad komt, leert een kind eigenlijk niets. Als je een driejarige bijvoorbeeld aan het einde van de week beloont voor het goede gedrag van de hele week heeft dat geen enkele zin, omdat zijn geheugen en tijdsbesef nog niet rijp genoeg zijn om te begrijpen wat dit betekent. Hoe jonger het kind is, hoe sneller de koppeling moet gebeuren. Beloon je kind bijvoorbeeld direct door waardering uit te spreken: "Het is heel goed dat je de blokken aan Bas hebt teruggegeven". Er wordt teveel van het kind verwacht. Heel jonge kinderen weten dat 'nee' betekent dat ze moeten stoppen met waar ze mee bezig zijn, maar ze kunnen geen vervangende activiteit bedenken als de oorspronkelijke verleiding blijft bestaan. De knoppen van de videorecorder blijven bijvoorbeeld te verleidelijk voor je kind tenzij je hem een andere activiteit weg van het apparaat aanbiedt. Teveel 'nee'. Als het kind alleen maar leeft in een wereld van verboden, dan zal hij deze gaan negeren. Als ouder moet je alleen de meest ernstige problemen aanpakken en aan één of twee per keer werken. Ik stel voor te beginnen met gedrag dat levensgevaarlijk is en dat ernstig lichamelijk letsel of kapotte spullen zou kunnen veroorzaken. De strijd om eten wordt nooit gewonnen en strijd over kleding is meestal helemaal niet de moeite waard. Het kind is uitgeteld. Probeer niet te disciplineren als je kind moe, hongerig, van streek of gestrest is. Je hebt meer succes als je jouw kind weghaalt bij de situatie, hem geeft wat hij nodig heeft (een dutje, snack, knuffel), en het later nogmaals probeert. De ouder is uitgeteld. Als jij meer van streek bent dan jouw kind is de kans groot dat jij hem op dat moment niets waardevols kunt leren. Gun jezelf een pauze. Hoewel kinderen moeten leren dat ouders emotioneel reageren op gedrag - je gezichtsuitdrukking, stem en gedrag zijn allemaal manieren hoe hij de reactie van zijn omgeving beoordeelt - moet je oppassen als je het gevoel hebt dat je de controle verliest. Zowel jij als jouw kind zullen schrikken van jouw overdreven reactie. En je krijgt waarschijnlijk spijt van wat je zegt of doet.
Baby groeischema
Houd de lengte, het gewicht en de hoofdomtrek van je baby in de gaten voor een gemiddelde groei met onze eenvoudige tool.
Verplicht veld
Verplicht veld
Verplicht veld
Verplicht veld
*Invoer gegevens van de laatste metingen van je baby **Bron: World Health Organization
Word Pampers lid en krijg
